In een wooncrisis zijn prijsopdrijving en gebrek aan zeggenschap aan de orde van de dag. And The People meent dat het in het buitenland al populaire Community Land Trust-model een fundamenteel alternatief kan bieden. Door het eigenaarschap van zowel de grond als gebouwen in handen van de gemeenschap te plaatsen, kan grip op toekomstige ontwikkelingen worden gehouden.

And The People, samen met Space & Matter, richt zich op het verder vormgeven van de Nederlandse Community Land Trust (CLT) beweging. Community Land Trusts zijn open organisaties die een alternatief ontwikkelingsmodel gebruiken dat de belangen van bewoners, de buurt en het algemeen belang vertegenwoordigt.

Wat moet er naar aanleiding van jullie onderzoek anders rondom wonen?
Wat we uiteindelijk willen bereiken, is mensen zo veel mogelijk in staat stellen om collectief hun leefomgeving te ontwikkelen en vorm te geven. Het Community Land Trust-model maakt dit mogelijk: het zorgt voor permanente betaalbaarheid door, net als bij erfpacht, grond en gebouwen van elkaar te scheiden en voorwaarden te stellen aan het grondgebruik, waardoor speculatie op grond en gebouwen onmogelijk wordt. Dezelfde voorwaarden geven de gemeenschap – bestaande uit meer dan alleen bewoners, maar ook de buurt, de gemeente en het maatschappelijk middenveld – het recht en de middelen om collectief te bepalen hoe de grond moet worden gebruikt om zo veel mogelijk maatschappelijke waarde te creëren, zowel op korte als lange termijn. Dit maakt het mogelijk om op gelijke voet het gesprek aan te gaan over deze kwesties: in een CLT heeft de gemeente evenveel inspraak over het nut en de noodzaak van bepaalde voorzieningen of oplossingen als bewoners, de buurt en het maatschappelijk middenveld. Wat moet er veranderen? Dit moeten we samen ontdekken en mogelijk maken, net zoals in andere landen. Met woningcorporaties, ontwikkelaars, gemeenten en bewoners.

Wat stellen jullie voor in het project om dat aan te pakken?
We hebben een theory of change ontwikkeld om het Community Land Trust-model mainstream te maken in Nederland. Hierin hebben we verschillende aspecten opgenomen die momenteel nodig zijn: het belangrijkste is om actief met het model aan de slag te gaan in gebiedsontwikkelingen. Dus samenwerken met partners om te ontdekken wat het model betekent en hoe het eruit zal zien, rekening houdend met de lokale context. Factoren zoals financiering en juridische integratie zijn hierbij belangrijke onderdelen. Vanuit daar kunnen we kennis opdoen. Daarnaast is lobbyen nodig – zowel richting gemeenten als in Den Haag: met andere woorden, een overtuigend verhaal vertellen.

Wat voor impact zou dat hebben?
De impact van een Community Land Trust zit niet alleen in het realiseren van permanente betaalbaarheid, hoewel dat cruciaal is. Betaalbare huisvesting heeft verschillende gezondheidsvoordelen, zowel mentaal als fysiek, en komt de lokale gemeenschap ten goede. Daarnaast zie je dat CLT’s zich richten op de organisatiecapaciteit van de gemeenschap in kwestie, wat leidt tot meer sociale betrokkenheid, ondernemerschap en zelfs politiek actieve leden. Community Land Trusts en de collectieve besluitvormingsprocessen die ze ontwikkelen, bieden ook een sociale basis voor duurzame oplossingen. Ze leren mensen beslissingen te nemen en creëren verbindingen tussen bijvoorbeeld bewoners aan de ene kant, en de gemeente en andere instellingen aan de andere kant.

Meer informatie en kom in contact met And The People en Common City Development

Locatie: CLT H, de Haese, De Ceuvel, Wadden Wonen
Ontwerpteam: And The People, Space & Matter en Common City Development
Stakeholders: o.a. CLT Brussel, TU Delft, municipalities, en Cooplink