Bouwen vanuit de bodem
Verstedelijking zonder de ondergrond serieus te nemen, of te belasten, kan niet langer. Een vitale ondergrond is immers onmisbaar voor een toekomstbestendige aanpak van de verstedelijkingsopgave.
Denkend aan de bodem onder onze steden, zien we de continue strijd om de ondergrondse ruimte. Dit ruimtegebrek is een urgent probleem dat heftiger zal worden als gevolg van verdere verdichting, energietransitie en klimaatadaptatie. Het is echter ook een symptoom van een groter probleem: onze destructieve, op het maakbaarheidsgeloof gestoelde omgang met de ondergrond. De huidige omgang met de ondergrond is niet langer houdbaar.
Via de Open Oproep Bouwen vanuit de bodem worden in 13 projecten op basis van ontwerpend onderzoek vernieuwende perspectieven, strategieën, arrangementen en oplossingen voor de verstedelijkingsopgave ontwikkeld die de condities van de ondergrond serieus nemen én er productief gebruik van maken.
Via de Open Oproep Bouwen vanuit de bodem worden in 13 projecten op basis van ontwerpend onderzoek vernieuwende perspectieven, strategieën, arrangementen en oplossingen voor de verstedelijkingsopgave ontwikkeld die de condities van de ondergrond serieus nemen én er productief gebruik van maken.
kennis
Essay: Bouwen vanuit de bodem
Met de Open Oproep Bouwen vanuit de bodem ondersteunt het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie projecten die een nieuwe omgang met bodem en ondergrond onderzoeken. Dertien projecten startten een ontwerpend onderzoekstraject. Wat zijn de eerste bevindingen?
meer
Bouwen vanuit de bodemmeer
projecten
Geworteld bouwen in West-Brabant
Studio Marco Vermeulen ziet de druk op het Nederlandse landschap alsmaar toenemen. Hoge productiedoelstellingen hebben een negatieve impact op de biodiversiteit en de gevolgen van klimaatverandering vragen om immense landschappelijke ingrepen. Daarbovenop komt een woningbouwopgave die deels ook in het buitengebied zal landen.
Op bodembasis.
In het ontwerpend onderzoek Op bodembasis gaat een multidisciplinair team onder leiding van BoschSlabbers de verstedelijkingsopgave onderzoeken waarbij de bovenste antropogene bodemlaag als vertrekpuntpunt wordt genomen. Het natuurlijk bodem- en watersysteem onder de bestaande stad is volgens het team nog te vaak een blinde vlek in de verstedelijkingsopgave.
Hervinden van de synergie tussen boven- en ondergrond op bedrijventerreinen binnen de provincie Overijssel
OD205 ziet dat het terugbrengen van bodem- en watersystemen (abiotische systemen) bij bestaande bedrijventerreinen nog nauwelijks wordt aangepakt. Efficiëntie is bij de ontwikkeling van bedrijventerreinen in het verleden een kernbegrip geweest.
ZaanIJ
One Architecture stelt dat bij sociale vraagstukken als veiligheid, gezondheid en leefbaarheid in kwetsbare wijken op dit moment nauwelijks wordt gekeken naar de invloed van de bodem. Het bureau bekijkt met ontwerpend onderzoek hoe de bodem, de gemeentegrens overstijgend, als instrument kan worden ingezet voor het versterken van het welzijn van de huidige bewoners.
Aarden in nieuwe wijken; duurzaam bodembeheer en stadslandbouw in nieuwe stadswijken
And the People ziet de woonopgave van Nederland niet alleen als een bouwopgave, maar juist ook als een leefbaarheids- en ecosysteemopgave. Waar bouw vaak ten koste gaat van ecosystemen en gemeenschappen, is het een kans om ervoor te zorgen dat deze juist robuuster en veerkrachtiger worden.
Haalbaar en betaalbaar
Volgens ontwerpend onderzoeksbureau BRIGHT komt de schaarse openbare ruimte in de stad steeds meer onder druk te staan door onder andere de verdichting, verduurzaming, vergroening en klimaatverandering. De openbare ruimte moet ruimte bieden aan de ondergrondse infrastructuur van de water-, energie- en communicatievoorziening, mobiliteit, het publieke leven, maar bijvoorbeeld ook aan biodiversiteit en bodemleven.
Onderste-boven
Volgens Dingemans Deijs Architects is er op dit moment totaal geen vruchtbare samenhang tussen wat er bovengronds wordt gebouwd en het ondergrondse bodem- en watersysteem. Van een gezonde en levenskrachtige relatie met de bodem kan volgens hen dan ook geen sprake (meer) zijn sinds de ondergrond slechts wordt gebruikt als fundament om op te bouwen.
Publieke ruimte als circulair ecosysteem
PosadMaxwan borduurt met Publieke ruimte als circulair ecosysteem voort op een eerder door het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie ondersteund onderzoek naar de circulariteitstransitie in relatie tot een kwaliteitsimpuls van de openbare ruimte in naoorlogse wijken.
Bodemlabels voor de Barneveldse beek
Witteveen+Bos, H+N+S landschapsarchitecten, Wing en Waterschap Vallei en Veluwe werken samen aan het stroomgebied van de Barneveldse Beek, in de Gelderse Vallei. Bovengronds oefenen de verstedelijkingsopgave, de landbouwtransitie en de benodigde ruimte voor natuurontwikkeling druk uit op dit gebied binnen de zoektocht naar een toekomstbestendige aanpak.
Operatie zakkende stad
Bodemdaling zorgt in heel Nederland voor problemen: wateroverlast, schade aan wegen, ondergelopen kelders, kapotte riolering, paalrot van houten funderingen en verzakkende gebouwen. Dit heeft naast hoge kosten ook negatieve gevolgen voor de leefbaarheid, ruimtelijke kwaliteit en het economisch kapitaal.
Leven vanuit de bodem
Inside Outside stelt dat de bodem te vaak slechts wordt gezien als productiemiddel in land- en tuinbouw, als oplossingsrichting voor (klimaat-)problemen boven de grond of als mogelijke ruimte om te bouwen. De rijke bodemdiversiteit, ook als leverancier van essentiële ecosysteemdiensten voor het bovengrondse leven, wordt volgens de ontwerpers nauwelijks in ogenschouw genomen.
Urban Symbiosis.
Het onderzoek van SYLVA Landscape Architecture is een vervolg op een eerdere samenwerking met de gemeente Den Haag. Het doel is de groene, publieke ruimtes in het Laakkwartier te verbeteren. De focus ligt in dit project op een vitaal bodemleven als basis voor stedelijke biodiversiteit en healthy urban living.
-rif -bouw -plaats
Ontwerper Ester van de Wiel en kunstenaar-onderzoeker Joost Adriaanse beargumenteren dat sinds de bouw van de Deltawerken en de bedijking van het Schelde-estuarium de Zuidwestelijke delta aan zandhonger leidt.